Blog

Το γλαύκωμα είναι το όνομα για μια ομάδα παθήσεων του ματιού κατά τις οποίες το οπτικό νεύρο καταστρέφεται και η όραση επιδεινώνεται. Η βλάβη στο οπτικό νεύρο μπορεί να προκλήθηκε από αύξηση της πίεσης μέσα στο μάτι ή από την ευπάθεια του οπτικού νεύρου ή από τα δύο και είναι προοδευτική. Αρχίζει με απώλεια της περιφερικής όρασης, προχωράει σε μείωση της όρασης του κεντρικού οπτικού πεδίου και καταλήγει σε τύφλωση. Η εξέλιξη του γλαυκώματος μπορεί να σταματήσει, όμως η καταστροφή στο οπτικό νεύρο και η μείωση της όρασης μέχρι τη στιγμή εκείνη είναι μόνιμη.

ΠΟΙΑ ΕΙΔΗ ΓΛΑΥΚΩΜΑΤΟΣ ΕΧΟΥΜΕ;

1. Γλαύκωμα ανοικτής γωνίας: Είναι ο πιο συχνός τύπος γλαυκώματος. Οι μισοί περίπου ασθενείς με τον τύπο αυτό του γλαυκώματος δεν το γνωρίζουν. Αυτή η μορφή περιορίζει σταδιακά την περιφερική όραση χωρίς άλλα συμπτώματα. Όταν παρουσιαστούν συμπτώματα, τότε έχουμε μη αναστρέψιμη μόνιμη βλάβη. Στη μορφή αυτή υπάρχει μια ανισορροπία στην παραγωγή και αποχέτευση του υδατοειδούς υγρού, η οποία προκαλεί αύξηση της ενδοφθαλμίου πιέσεως, με αποτέλεσμα να έχουμε βλάβη στο οπτικό νεύρο και συνεπώς μείωση της όρασης.
2. Γλαύκωμα κλειστής γωνίας: Παρουσιάζεται με οφθαλμικό πόνο, πονοκέφαλο, διεσταλμένη κόρη, μείωση όρασης, κόκκινα μάτια, ναυτία και έμετο. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να διαρκέσουν μερικές ώρες και μετά να έχουμε επαναφορά στη φυσιολογική κατάσταση. Το κάθε επεισόδιο συνήθως προκαλεί προοδευτικά μεγαλύτερη βλάβη στο οπτικό νεύρο. Η αντιμετώπιση πρέπει να είναι άμεση, με φαρμακευτική αγωγή από το στόμα, κολλύρια και πολύ συχνά λέιζερ θεραπεία. Ο χαμηλός φωτισμός, οι σταγόνες για τη διαστολή της κόρης, η υπερμετρωπία, όγκοι πίσω από την ίριδα και ορισμένα φάρμακα, όπως τα αντισταμινικά, μπορούν να προκαλέσουν γλαύκωμα κλειστής γωνίας. 
3. Γλαύκωμα φυσιολογικής πίεσης: Η ενδοφθάλμια πίεση σε αυτό τον τύπο γλαυκώματος είναι φυσιολογική, όμως προκαλείται έκπτωση του οπτικού πεδίου λόγω καταστροφής νευρικών ινών. Τα αίτιά του είναι άγνωστα, αλλά πολλοί πιστεύουν ότι σχετίζεται με την υπόταση και την κακή αιμάτωση του οπτικού νεύρου. Είναι πιο συχνό στους Ιάπωνες, στις γυναίκες και σε άτομα με ιστορικό αγγειακής νόσου.
4. Γλαύκωμα διασποράς χρωστικής: Είναι ένα σπάνιο είδος γλαυκώματος που συμβαίνει όταν η γωνία του πρόσθιου θαλάμου έχει αποφραχτεί από χρωστική, η οποία φεύγει από την ίριδα και προκαλεί καταστροφή στο σύστημα αποχέτευσης του υδατοειδούς υγρού, λόγω φλεγμονώδους αντίδρασης.
5. Δευτεροπαθές γλαύκωμα: Προκαλείται εξαιτίας (λόγω) τραυματισμού του οφθαλμού, φλεγμονής, όγκου ή μεγέθυνσης του φακού του οφθαλμού λόγω καταρράκτη.
6. Συγγενές γλαύκωμα: Ορισμένα παιδιά γεννιούνται με στενές γωνίες ή βλάβη του συστήματος αποχέτευσης με 80% των περιπτώσεων να διαγιγνώσκονται τον πρώτο χρόνο. Είναι πιο συχνό στα αγόρια.

Τα συμπτώματα του γλαυκώματος

Στο χρόνιο απλό γλαύκωμα, την οφθαλμική υπερτονία ή και στο δευτεροπαθές γλαύκωμα, που είναι οι πιο συνηθισμένες μορφές της νόσου, πιθανώς δεν θα υπάρχουν συμπτώματα, έως ότου η όραση επιδεινωθεί σημαντικά. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το πρώτο τμήμα της όρασης που επηρεάζεται είναι το εξωτερικό ή περιφερικό οπτικό πεδίο . Η κεντρική όραση, η οποία χρησιμοποιείται για την εστίαση σε ένα αντικείμενο (για παράδειγμα όταν διαβάζετε), συνήθως δεν επηρεάζεται παρά πολύ αργότερα.

Το οξύ γλαύκωμα αντίθετα συνήθως εμφανίζεται πολύ γρήγορα. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• απώλεια της όρασης
• πόνο
• θολή όραση ή ένα φωτοστέφανο γύρω από τα φώτα
• αδιαθεσία ή έμετο
• το λευκό του ματιού μπορεί να φαίνεται κόκκινο

Ποια είναι τα στάδια του γλαυκώματος;

1o στάδιο: Το γλαύκωμα συνήθως στα πρώιμα στάδια δεν προκαλεί συμπτώματα. Έτσι, ελλείμματα του οπτικού πεδίου δεν υπάρχουν πάντοτε κατά τα πρώιμα στάδια της νόσου.
2o στάδιο: Με τη πάροδο του χρόνου, η βλάβη των οπτικών ινών εκδηλώνεται με βαθμιαία απώλεια της περιφερικής όρασης.
3o στάδιο: Καθώς το γλαύκωμα εξελίσσεται, αναπτύσσονται περιοχές σοβαρά μειωμένης αντίληψης στο εκτός “κεντρικής περιοχής” τμήμα του οπτικού πεδίου, επιτρέποντας τελικά στον πάσχοντα να βλέπει μόνο το κεντρικό τμήμα μιας εικόνας λόγω περιορισμού της περιφερικής όρασης.
4o στάδιο: Αν δεν ανακαλυφθεί έγκαιρα το γλαύκωμα ή αν η θεραπεία συνεχώς παραμελείται, τότε η βλάβη από τη περιφέρεια επεκτείνεται και προς το κέντρο.
5o στάδιο: Με τη πάροδο του χρόνου το γλαύκωμα μπορεί να καταλήξει σε μόνιμη τύφλωση.

Ο κοινότερος τύπος γλαυκώματος (χρόνιο ή πρωτοπαθές γλαύκωμα ανοικτής γωνίας) δεν παρουσιάζει συνήθως συμπτώματα στα πρώιμα στάδια. Μάλλον η νόσος προχωρεί σταθερά με ανώδυνη και βραδεία απώλεια της περιφερικής όρασης. Μερικές φορές μπορεί να επακολουθήσει μόνιμη τύφλωση.

Διαγνωστικές εξετάσεις

Η έγκαιρη διάγνωση του γλαυκώματος, με συχνή και λεπτομερή οφθαλμολογική εξέταση, είναι το κλειδί για την προστασία από την απώλεια όρασης που προκαλεί το γλαύκωμα.

Σε κάθε άτομο, μετά την ηλικία των 18 ετών, πρέπει να ελέγχεται η ενδοφθάλμια πίεση κάθε 4 χρόνια.
Σε ηλικίες 30-40 ετών αυτό πρέπει να γίνεται κάθε 2 χρόνια, ενώ σε άτομα άνω των 40 ετών κάθε χρόνο.
Στις περιπτώσεις όπου υπάρχει οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος, ιστορικό σοβαρής αναιμίας ή σοβαρού τραυματισμού του ματιού, τα παραπάνω χρονικά διαστήματα  πρέπει να περιορίζονται στο μισό.

Οι διαγνωστικές εξετάσεις για το γλαύκωμα

1. Μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης (Τονομέτρηση) και εκτίμηση της σκληρότητας του κερατοειδή (cornealrigidity). 
   Η μέτρηση της σκληρότητας του κερατοειδή είναι απαραίτητη για την σωστή εκτίμηση της μέτρησης της ενδοφθάλμιας πίεσης.
   Μάτια με «μαλακό» κερατοειδή μπορεί να πάσχουν από γλαύκωμα ακόμα και με «φυσιολογική» πίεση! Σε αυτές τις περιπτώσεις η πραγματική ενδοφθάλμια πίεση μπορεί να είναι έως και 50% υψηλότερη.
   Αντίθετα, μάτια με «σκληρό» κερατοειδή μπορεί να υποβληθούν σε χωρίς λόγο θεραπείες.

2. Οφθαλμοσκόπηση
Πρόκειται για εξέταση του οπτικού νεύρου από τον οφθαλμίατρο.
Το οπτικό νεύρο παρουσιάζει χαρακτηριστικές αλλοιώσεις στο γλαύκωμα.

Αν κάποια από τις δύο παραπάνω εξετάσεις δεν είναι στα φυσιολογικά όρια, τότε πρέπει να γίνουν κι άλλες εξετάσεις.

3. Γωνιοσκοπία

Πρόκειται για μια εξέταση με την οποία ο γιατρός ελέγχει την αποχετευτική γωνία του ματιού.

4. Οπτικά πεδία
Πρόκειται για μια «χαρτογράφηση» της όρασης.

Βασίζεται στο γεγονός ότι το γλαύκωμα αφαιρεί αρχικά την όραση περιφερικά, προχωρώντας σταδιακά προς το κέντρο.
Με τα οπτικά πεδία μπορούμε να έχουμε μια ρεαλιστική άποψη του βαθμού απώλειας όρασης, που έχει προκαλέσει το γλαύκωμα.

5. Τομογραφία του οπτικού νεύρου με Laser  (HRT)
Είναι μια σύγχρονη και ευαίσθητη μέθοδος για τη διάγνωση και παρακολούθηση του γλαυκώματος.
Πρόκειται για πραγματική, τρισδιάστατη χαρτογράφηση του οπτικού νεύρου, με τη χρήση ScanningLaser.

6. Οπτική Τομογραφία Συνοχής (ΟCT)
Πρόκειται για την λεπτομερή ανάλυση του πάχους και της κατανομής των ινών του οπτικού νεύρου, με τη χρήση Laser και ακρίβεια 5 εκατομμυριοστών του μέτρου.

Oι παραπάνω εξετάσεις μπορούν να διαγνώσουν και τις πιο ελάχιστες αλλοιώσεις του οπτικού νεύρου από το γλαύκωμα, καθώς και να παρακολουθήσουν αξιόπιστα την εξέλιξή του και την ανταπόκριση στη θεραπεία.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΓΛΑΥΚΩΜΑΤΟΣ

Δεν υπάρχει θεραπεία για το γλαύκωμα. Η όραση, η οποία έχει απωλεσθεί, δεν επανέρχεται. Όμως τα κολλύρια που συνιστώνται, καθώς και το laser ή η χειρουργική επέμβαση- όταν κρίνονται απαραίτητα- μπορούν να σταματήσουν την εξέλιξη της ασθένειας.

Πότε θα γίνει θεραπεία με laser;

Η θεραπευτική αντιμετώπιση του γλαυκώματος με λέιζερ είναι μία ενδιάμεση θεραπεία, πριν καταφύγουμε σε χειρουργική επέμβαση, στις περιπτώσεις που η φαρμακευτική αγωγή δεν είναι πλέον αποτελεσματική. Οι κυριότερες μέθοδοι είναι:

1. ΑrgonLaser Τραμπεκουλοπλαστική (ALT): Εφαρμόζουμε θερμικό λέιζερ στο διηθητικό ηθμό, στην γωνία του προσθίου θαλάμου, με σκοπό την διάνοιξη αυτού. Η μέθοδος αυτή έχει εφαρμογή στα γλαυκώματα ανοιχτής γωνίας. Είναι μέθοδος ανώδυνη και δεν απαιτεί χειρουργείο. Δεν έχει όμως πάντοτε το αναμενόμενο αποτέλεσμα και όταν το έχει, συνήθως δεν διαρκεί πάνω από 3 με 5 έτη.
2. Εκλεκτική τραμπεκουλοπλαστική (SLT): Εφαρμόζουμε ειδικό μη θερμικό λέιζερ στο διηθητικό ηθμό στη γωνία του προσθίου θαλάμου, το οποίο έχει ως αποτέλεσμα την ανάπλαση και τη διάνοιξη του ηθμού. Είναι σχετικά καινούρια μέθοδος, ασφαλής, ανώδυνη και μπορεί να επαναληφθεί πολλές φορές, με μειωμένη όμως αποτελεσματικότητα από τη 3η συνεδρία και μετά. Η διάρκεια και το μέγεθος του αποτελέσματος είναι αρκετά ικανοποιητικό, μπορεί όμως να διαφέρει από άτομο σε άτομο. Από πολλούς εφαρμόζεται και σαν πρώτη επιλογή θεραπευτικά.
3. Περιφερικές ιριδοτομές: Ανοίγουμε με λέιζερ (συνήθως Yaglaser) μικρές οπές στην περιφέρεια της ίριδας, με σκοπό την άμεση επικοινωνία του προσθίου με τον οπίσθιο θάλαμο. Εφαρμόζεται στα γλαυκώματα στενής ή κλειστής γωνίας, με πολύ καλά αποτελέσματα. Όπως και η προηγούμενη μέθοδος, είναι ανώδυνη και δεν χρειάζεται χειρουργείο.
4. Κυκλοφωτοπηξία: Αποτελεί σύγχρονη εφαρμογή παλαιότερης μεθόδου, της κυκλοκρυοπηξίας. Με την μέθοδο αυτή εφαρμόζουμε ειδικό λέιζερ, εξωτερικά ή εσωτερικά στον οφθαλμό, στη περιοχή του ακτινωτό σώματος πίσω από την ίριδα, με σκοπό την μείωση της παραγωγής του υδατοειδούς υγρού. Χρησιμοποιείται σε γλαυκώματα που αντιμετωπίζονται δύσκολα με άλλες θεραπευτικές μεθόδους ή και σαν μια μέθοδος πριν καταφύγουμε σε χειρουργική επέμβαση. Γίνεται στο χειρουργείο με τοπική αναισθησία και μπορεί να χρειαστούν περισσότερες της μιας συνεδρίες.

Πότε είναι αναγκαία η χειρουργική θεραπεία;

Αποτελεί την έσχατη θεραπευτική αντιμετώπιση, όταν οι άλλες μέθοδοι δεν έχουν αποτέλεσμα.

Υπάρχουν διάφορα είδη χειρουργικών επεμβάσεων. Η πιο συχνή και πιο αποτελεσματική είναι η τραμπεκουλεκτομή. Με τη μέθοδο αυτή κατασκευάζουμε χειρουργικά μια τεχνητή οδό αποχέτευσης του υδατοειδούς υγρού, από τον πρόσθιο θάλαμο προς την εξωτερική επιφάνεια του σκληρού χιτώνα κάτω από τον επιπεφυκότα, παρακάμπτοντας έτσι τον αποφραγμένο διηθητικό ηθμό που είναι η φυσική αποχετευτική οδός.

Η επέμβαση γίνεται στο χειρουργείο με τοπική ή γενική νάρκωση.

ΘΥΜΗΘΕΙΤΕ: Ο δικός σας ρόλος στην αντιμετώπιση της πάθησης είναι σημαντικός. Καθώς το γλαύκωμα είναι χρόνια νόσος, η θεραπεία θα πρέπει να ακολουθείται για το υπόλοιπο της ζωής σας. Χρειάζεται από μέρους σας δέσμευση. Θυμηθείτε πως η δέσμευση αυτή είναι απαραίτητη για την διατήρηση της πολύτιμης όρασής σας.

Υπάρχουν κάποιοι απλοί κανόνες που μπορούν να ακολουθήσουν οι ασθενείς

1. Παίρνετε τα φάρμακά σας, όπως ακριβώς έχει συστήσει ο γιατρός σας. Να ενσταλάζετε το κολλύριο μία συγκεκριμένη ώρα της ημέρας. Αυτό θα σας βοηθήσει στο να μην το ξεχνάτε.
2. Ενημερώστε τον γιατρό σας για πιθανές παρενέργειες του φαρμάκου που σας κάνουν να αισθάνεστε άσχημα ή περιορίζουν τις καθημερινές σας δραστηριότητες.
3. Βεβαιωθείτε ότι έχετε μαζί σας το κολλύριό σας, στην περίπτωση που απομακρυνθείτε από το σπίτι σας ή φύγετε για ταξίδι. Ζητήστε από το γιατρό σας μία επιπλέον συνταγή, εάν αυτό είναι δυνατόν.
4. Μη χάνετε τις προγραμματισμένες επισκέψεις σας στον οφθαλμίατρο. Η πάθησή σας μπορεί να ελεγχθεί επιτυχώς μόνο με συχνές επισκέψεις στον οφθαλμίατρο.
5. Ενημερώστε το γιατρό σας για όλα τα φάρμακα που παίρνετε, ακόμα και αυτά που λαμβάνετε χωρίς ιατρική συνταγή. Στην περίπτωση που εξεταστείτε από άλλο γιατρό, ενημερώστε τον ότι πάσχετε από γλαύκωμα.
6. Καθώς το γλαύκωμα μπορεί να είναι κληρονομικό, ενθαρρύνετε τους ενήλικες συγγενείς σας -ακόμα και τους δευτέρου βαθμού- να υποβάλλονται και αυτοί τακτικά σε οφθαλμική εξέταση.