Blog

Η εσωτερική κοιλότητα του βολβού του ματιού μας είναι γεμάτη από ένα διαυγές και παχύρρευστο υγρό, που ονομάζεται υαλώδες υγρό. Το υγρό αυτό είναι σε επαφή, σχεδόν κολλημένο, με το εσωτερικό τοίχωμα του βολβού, και πιο συγκεκριμένα με τον “αραχνοΰφαντο” χιτώνα, τον γεμάτο αγγεία, νεύρα και οπτικά κύτταρα, που καλύπτει σαν εσωτερική “ταπετσαρία” το τοίχωμα του βολβού, δηλ. τον αμφιβληστροειδή χιτώνα.

Με την πάροδο της ηλικίας, (στους μύωπες νωρίτερα) ή μετά από εγχείρηση καταρράκτη, ο ζελές αυτός αρχίζει να ρευστοποιείται, να συρρικνώνεται και να ξεκολλάει από τον αμφιβληστροειδή χιτώνα. Η καλοήθης, σχεδόν φυσιολογική αυτή εξέλιξη, είναι γνωστή ως αποκόλληση του υαλώδους υγρού (Σχ.1) και είναι τις περισσότερες φορές ακίνδυνη.

Σχ.1

Τα συμπτώματά της είναι συνήθως σκιές που εμφανίζονται ξαφνικά να αιωρούνται στο οπτικό μας πεδίο και που άλλες φορές μοιάζουν με μυγάκια (μυϊοψίες), άλλες φορές με κλωστές, άλλες φορές σαν ιστός αράχνης κ.λ.π. και φαίνονται πιο έντονα, όταν κοιτάμε τον ουρανό ή μία ανοιχτόχρωμη επιφάνεια.

Κάποιες φορές όμως, καθώς ο ζελές ξεκολλάει, σε κάποια σημεία που είναι πιο γερά κολλημένος με τον αμφιβληστροειδή χιτώνα και προκαλεί έντονες έλξεις, που εμείς τις αντιλαμβανόμαστε σαν στιγμιαίες λάμψεις (φωταψίες), όπως ένας ηλεκτρικός σπινθήρας ή μια αστραπή, γιατί ερεθίζονται τα οπτικά κύτταρα του αμφιβληστροειδή. Οι έντονες αυτές έλξεις μπορούν μερικές φορές να προκαλέσουν ρήξη αμφιβληστροειδικού αγγείου και υαλοειδική αιμορραγία  ή σκισίματα στον αμφιβληστροειδή που τα ονομάζουμε ρωγμές.

Τα συμπτώματα μιας υαλοειδικής αιμορραγίας είναι κι αυτά σκιές στο οπτικό μας πεδίο, εμφανίζονται όμως ξαφνικά και συνήθως είναι πιο πυκνές από εκείνες της αποκολλήσεως του υαλώδους υγρού. Αν η αιμορραγία δεν συνυπάρχει με ρωγμή, τότε δεν χρειάζεται ιδιαίτερη θεραπεία, γιατί μετά από λίγο καιρό απορροφάται. Αν όμως υπάρχει ρωγμή και παραμείνει χωρίς θεραπεία, τότε υπάρχει ο κίνδυνος να περάσει μέσα απ’ αυτή ρευστοποιημένο υαλώδες υγρό, το οποίο θα αρχίσει να ξεκολλάει τον αμφιβληστροειδή χιτώνα από τα τοιχώματα του βολβού με τελικό αποτέλεσμα την αποκόλληση του αμφιβληστροειδή (Σχ.2), μια κατάσταση πολύ σοβαρή, που αν δεν αντιμετωπισθεί έγκαιρα χειρουργικά, οδηγεί σε τύφλωση.

Σχ.2

Αντίθετα οι ρωγμές αντιμετωπίζονται εύκολα στο ιατρείο με θερμικό λέιζερ συνήθως Argon. Mε το λέιζερ, το οποίο είναι ανώδυνο, “σφραγίζουμε” τα όρια της ρωγμής, έτσι ώστε να μη μπορεί να περάσει υαλώδες υγρό πίσω από τον αμφιβληστροειδή και να τον ξεκολλήσει (Σχ.3).

Σχ. 3

Ο ασθενής θα πρέπει να επισκεφθεί άμεσα οφθαλμίατρο για αξιολόγηση της κατάστασης στα ακόλουθα συμπτώματα :

• Λάμψεις σύντομης διάρκειας όμοιες με αστραπές ή με φλας
• Απότομη και μαζική εμφάνιση κινούμενων μαύρων κηλίδων (μυιοψίες)
• Μια γκρίζα ή μαύρη κουρτίνα ή καπνός που περιορίζει το πεδίο της όρασης
• Μια θόλωση στην όραση που δεν καθαρίζει με το τρίψιμο των βλέφαρων ή με τη χρήση τεχνητών δακρύων

Στην περίπτωση αυτή ο οφθαλμίατρος εκτός των άλλων εξετάσεων θα κάνει και βυθοσκόπηση, δηλαδή θα εξετάσει το εσωτερικό του ματιού με ένα ειδικό φακό για να δει αν υπάρχουν αποκόλληση υαλώδους υγρού, αιμορραγίες, ρωγμές, αποκόλληση αμφιβληστροειδούς κ.λ.π.

Για την εξέταση αυτή θα χρειαστεί προηγουμένως να γίνει διαστολή (μυδρίαση) στις κόρες των ματιών, με σταγόνες ειδικού κολλυρίου. Μετά την εξέταση, η όραση θα είναι θολή για μερικές ώρες.

Τρεις τύποι αποκόλλησης
Στις περισσότερες περιπτώσεις η αποκόλληση είναι «ρηγματογενής», οφείλεται δηλαδή σε σχίσιμο του αμφιβληστροειδή ή στη δημιουργία οπής. Σε αυτή την περίπτωση, το υγρό του υαλώδους σώματος περνά κάτω από τον αμφιβληστροειδή και τον ξεκολλάει από τη θέση του, όπως μια φυσαλίδα υγρασίας μπορεί να ξεκολλήσει την ταπετσαρία από τον τοίχο.

Σπανιότερη είναι η εξιδρωματική αποκόλληση, η οποία οφείλεται σε αγγειακό πρόβλημα, φλεγμονή ή τραύμα. Σε αυτή την περίπτωση συσσωρεύεται υγρό κάτω από τον αμφιβληστροειδή που τον αποκολλά από τη θέση του.
Ένας τρίτος τύπος είναι η ελκτική αποκόλληση, η οποία οφείλεται σε συρρίκνωση του υαλώδους σώματος, το οποίο με τη σειρά του παρασύρει τον αμφιβληστροειδή από τη θέση του.

Η θεραπεία θα εξαρτηθεί από τα ευρήματα της εξέτασης.

–          Αν υπάρχει μόνο αποκόλληση υαλώδους υγρού, τότε δεν θα χρειαστεί κάποια ειδική θεραπεία, αλλά παρακολούθηση με επανεξέταση μετά από λίγες μέρες και συστάσεις στον ασθενή να αποφύγει το έντονο σκύψιμο, τα μεγάλα βάρη και γενικά κάθε έντονη σωματική προσπάθεια.

–          Αν βρεθεί ρωγμή στον αμφιβληστροειδή, τότε θα χρειαστεί να γίνει λέιζερ στην ρωγμή.

–          Αν τέλος υπάρχει αποκόλληση του αμφιβληστροειδή, τότε θα χρειαστεί χειρουργική επέμβαση, η οποία θα πρέπει να γίνει το συντομότερο δυνατό.

Η επέμβαση γίνεται με γενική ή τοπική νάρκωση και ο ασθενής παραμένει για 1-2 μέρες στο νοσοκομείο.

Η συχνότητα της αποκόλλησης του αμφιβληστροειδή είναι αυξημένη στις εξής περιπτώσεις:

• Σε άτομα που έχουν μεγάλη μυωπία
• Μετά από τραυματισμό του ματιού
• Σε ορισμένα νοσήματα, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, το σύνδρομο Marfan, οι ραγοειδίτιδες κ.α.

Πρόληψη

Οι άνθρωποι με υψηλή μυωπία είναι απαραίτητο να έχουν στο μυαλό τους ότι είναι ομάδα υψηλού κινδύνου για αποκόλληση. Με το παραμικρό σύμπτωμα είναι απαραίτητο να επικοινωνήσουν με τον οφθαλμίατρό τους, για να ελεγχθούν για πιθανή ρωγμή που είναι και η γενεσιουργός αιτία της αποκόλλησης.

Το ίδιο πρέπει να κάνουν και όσοι έχουν τραυματισθεί στο μάτι με οποιοδήποτε τρόπο.